Por tercera vez es año nuevo en Israel

אַזוינס טרעפֿט זיך אין ישׂראל יעדעס מאָל, אַז דאָס נײַע קאַלענדאַר־יאָר בלײַבט שטיין בײַ דער שוועל. פֿאַראַן אַזעלכע, וואָס דער גאַנצער ענין גייט זיי אָן ווי דער פֿאַראַיאָריקן שניי. פֿאַראַן אויך אַזעלכע, וואָס פֿאַרקרימען דאָס פּנים: סטײַטש אַ נײַ יאָר? ראש-השנה איז נישט גענוג? ייִדן גייען פּראַווען די „סילוועסטער‟־חגא? „זיי שלעפּן ווידער אַרויס פֿון דעם נאַפֿטאַלין עפּעס אַן אַנטיסעמיטישן פּויפּסט, סילוועסטער, — שרײַען די קעגנער, — לופֿטערן אים אַדורך און סטראַשען די ייִדן.‟

צוריק געשמועסט, זענען די ייִדן און נישט-ייִדן, וואָס פּראַווען יאָ דעם טאָג, זענען אויך נישט פֿון איין טייג געקנאָטן. די ישׂראלים זענען יוצא דורך דעם, וואָס יונגע-לײַט באַפֿאַלן פּאַבן און נאַכט-קלובן; עס טרעפֿט זיך נישט זעלטן, אַז ווען עס הייבט אָן טאָגן, דאַרף מען געוויסע פּאַרשוינען אויסקראַצן פֿון די טראָטואַרן, אָפּווישן דאָס פּנים פֿון ברעכעכץ, און זיי טראָגן אויף די הענט אַהיים. די איינציקע, וואָס פּראַווען ווי „עס דאַרף צו זײַן‟, זענען די „רוסישע‟. זיי פּראַווען זייער „נאַווי גאָד‟.

איך, אַ ייִד פֿון רומעניע, בין דווקא קיין מחותּן מיט פֿון „נאָווי גאָד‟. בײַ אונדז האָט זיך אָפּגעהיט בלויז אַ שאָטן פֿון דעם „רעוועליאָן‟ — אַ מין רומעניש נײַ-יאָר: עס האָט געמיינט, אויסטרינקען אַ גלעזל שאַמפּאַניע, פֿאַרבײַסן מיט אַ שטיקל קוכן און זיך ווינטשן „אַ גוט יאָר‟.

אַזוי אַרום, האָב איך זיך געווענדט צו עדיק, אַ קאָלעגע בײַ דער אַרבעט, און געבעטן, ער זאָל מיר אויפֿקלערן, מיט וואָס עסט מען אים, דעם „נאָווי גאָד‟? האָט ער מיר גענומען צעקײַען די מעשׂה: „׳נאָווי גאַד׳, איז אַזאַ סאָוועטישער בירגערלעכער יום-טובֿ, דער איינציקער פֿריילעכער טאָג. די אַנדערע פֿײַערלעכע טעג זענען געווען פֿול מיט פּאַראַדן און דערמאָנסטראַציעס, כּדי אויפֿצוּווײַזן די ריזיקע דערגרייכונגען פֿון סאָציאַליזם, אָבער ׳נאָווי גאָד׳ איז געווען אַנדערש: מע האָט אײַנגעפּאַקט אַ נײַ-יאָר, ניטל און פּורים מיט איין קלאַפּ, אין איין טאָג.

„מע האָט געהאַט אַ בוים, אַ יאָלקע מיטן רויטן שטערן אויפֿן שפּיץ פֿון דער קרוין, שיין באַפּוצט מיט גלעזערנע שפּילעכלעך. מ‘האָט אויך געהאַט דעם ’זיידע פֿראָסט‘, וואָס האָט זיך אַרומגעקטראָגן אויבערן פֿאַרשנייטן ראַטן-פֿאַרבאַנד מיט אַ טאָרבע, פֿול מיט מתּנות פֿאַר קינדער. די מתּנות, וואָס ער האָט געבראַכט, האָבן די מאַמע-מאַמע באַהאַלטן אונטער דער יאָלקע. בײַ נאַכט האָט מען געפּראַוועט אַ סעודה, וואָס איז באַשטאַנען, איבערהויפּט, פֿון סאַלאַטן און פֿלייש און… אַ סך געטרונקען וואָדקע. ס‘האָט געטרונקען אַפֿילו אַ קראַנקער, וואָס דער דאָקטאָר האָט אים בפֿירוש פֿאַרווערט צו טרינקען, ווײַל ס’איז ’נאָווי דאָר‘.‟

עדיק, זעענדיק מײַן פֿרעגנדיקן בליק, האָט ער מיר ווײַטער דערקלערט:

Read more: http://yiddish.forward.com/articles/184255/new-years-day-comes-to-israel/?p=all#ixzz3OAcMiVCX