רכבות המדוזה
עבורי,חודש ינואר הוא חודש של אבל, מפני, שלפני60 שנה, גססתי בעודי מוטל על גבי ערימות גופות
יבשות,שעליהן יכולתי להרגיש מוגן, תחת שכבת שמיכות מעופשות וספוגות בדם,שנשארו מהמתים,
ובצילם של אנשים חיים,שנילחמו ביניהם על פרורי לחם, בקרון הפתוח של הרכבת ,שאותה כיניתי
“רכבת המדוזה”. כך,בשארית כוחותי ובתקווה שאשרוד,על אף הרעב הכבד והקור העז ובמצבי
של ספק חי ספק מת,התאמצתי להאחז בתאריך יום הולדתי ,החל ב28 לינואר,כמו טובע הנאחז
בקרש הצלה וכך,אמרתי לעצמי שוב ושוב”אבל לא,אבל לא,וידאל אתה לא תמות ביום הולדתך ה22!?”
וכך,כה עירני בשנתי,שנה שמהר מאד הוצפה בחלומות היפים ביותר בחיי,בוודי כפיצוי.
יאַנואַר 2005
בײַ מיר איז דער חודש יאַנואַר אַ חודש פֿון טרויער, ווײַל מיט אַקוראַט 60 יאָר צוריק האָב איך געהאַלן אין גוססן, זיצנדיק אויף אַ שטויס פֿאַרקוואַרטע מתים, וואָס דאָרטן בין איך געווען באַשיצט פֿאַר די לעבעדיקע, יענע, וואָס האָבן זיך געשלאָגן איבער אַ ברעקל ברויט אינעם אָפֿענעם וואַגאָן פֿון דער באַן וועלכער איך האָב אַ נאָמען געגעבן „די מעדוזע“, גוט אײַנגעדעקט מיט די קאָלדרעס וואָס די טויטע האָבן פֿאַרלאָזט, אַלץ איינס אויב פֿאַרלײַזיקטע אָדער פֿאַרבלוטיקטע, און איך האָב זיך געסטאַרעט צו פֿאַרשפּאָרן מײַנע כּוחות, האָפֿנדיק זיך צו ראַטעווען —צו להכעיס דעם הונגער, דער קעלט און מײַן צושטאַנד פֿון אַ לעבעדיקן מת; איך האָב זיך געקלאַמערט אין יענעם 28סטן יאַנואַר ווי אַ זיך טרינקענדיקער קלאַמערט זיך אין אַ ברעט, און כּסדר מיר אײַנגעחזרט: „ניין, ווידאַל, דו וועסט דאָך נישט אומקומען אין דער דאַטע פֿון דײַן 22סטן געבוירן־טאָג!?“, איך האָב עס מיר אײַנגעחזרט סײַ אויף דער וואַך, סײַ אין שלאָף, אַ שלאָף וווּ עס זענען באַלד געקומען צו גאַסט די שענסטע חלומות פֿון מײַן לעבן, חלומות פֿון פֿאַרגעלטונג אַוודאי.
Leyéndolo en yiddish de repente pensé en fuertemente en Haïm Vidal Marco Sephiha (Z”l) mi tan querido y añorado amigo fallecido el 17 de Diciembre 2019 en una residencia especializada para gente muy mayor (un mes después, el 23 de Enero, hubiese cumplido 97 años),
Por curiosidad fui a ver de quien venía y no me equivoqué pero corrijo aquí su tercer nombre que era Marco en honor de un hermano que él personalmente nunca conocio.
Nos conocimos poco es verdad, pero nos entendíamos muy bien y nos veíamos tan seguido como lo pidiamos. Su adorada espisa me llamaba duciendome “Haïm quiere que vengas a casa, traele chocolate con 80% de cacao y ‘madeleines’ “. Y como él me lo dijo en francés poco antes de morir “nous nous sommes connus sur le tard mais on s’aime beaucoup” (nos conocimos tarde pero nos queremos mucho”).
Además ese texto se lo traduje del francés al español entre 2015 y 2018.
Debo mencionar que Haïm fue uno de los grandes literarios y protectores del djudyo-espanyol (djudezmo, espanyolito, castillano) idioma vernácula de los Sefaradís (que no es el ladino, idioma calco del hebreo litúrgico).
Te extraño mucho mi Querido Amigo !